Adriani Engels, Max

Nederlandse sportjournalist en schrijver; (1901-1976).

Het debuut van Han Hollander. Verhaal uit het boek Honderd jaar Sport, uitgeverij Strengholt, Amsterdam, 1960.

Als zoon van een dominee en verwoed sporter verzorgde Adriani Engels van 1918 tot 1921 het clubblad van wvv uit Winschoten. Woonde na de oorlog jarenlang in Frankrijk en verzorgde voor het weekblad Sportief zogenaamde Franse Sportbrieven. Schreef in 1960 het boek Honderd jaar Sport. Dankzij Ad van Emmenes en oplettende Nederlandse sporthistorici is inmiddels bekend dat het daadwerkelijke eerste radioverslag van een wedstrijd van het Nederlands elftal plaatsvond op 12 juni 1927. De uitwedstrijd tegen Denemarken werd als radio-experiment verslagen door Willem Vogt, ook bij het debuut van Hollander aanwezig. Toch is de gedetailleerde beschrijving van de eerste uitzending van Han Hollander te beschouwen als vastgelegd Nederlands cultuurgoed. Zo citeert Nico Scheepmaker in Het krankzinnige kwartiertje (De Gooise Uitgeverij, 1978, isbn 902698450), een boek over de Nederlandse sportjournalistiek, veelvuldig uit dit verhaal. Naast een omvangrijker portret van Hartog ‘Han’ Hollander geeft Scheepmaker ook een interessante aanvulling op die ingenieuze wijze van verslaggeving op het Rotterdamse beursplein in 1923. Zo verzorgde het persbureau Vaz Dias (de voorloper van het Algemeen Nederlands Persbureau, anp) al vanaf 1922 een zogenaamd ‘draadlooze verslag van den België-Holland-wedstrijd’. ‘Hoe ging dat nu in zijn werk? Persbureau Vaz Dias had een verslaggever met telefoon op de tribune zitten, die zijn ervaringen doorbelde aan het bureau Vaz Dias, dat er een verslag van samenstelde dat weer per radio werd uitgesproken. Om onbevoegde meeluisteraars (die geen abonnee waren van het persbureau Vaz Dias, zoals de kranten) de lol te benemen, noemde men de tegenstanders Hottentotten en Indianen, in plaats van – bijvoorbeeld – Nederlanders en Belgen.’